MIECZYSŁAW JACKIEWICZ – UNIWERSYTET WILEŃSKI NA RÓŻNYCH ETAPACH SWEJ DZIAŁALNOŚCI (ZW 47)
Z HISTORII PLACÓWEK NAUKOWYCH
Akademia i Uniwersytet Towarzystwa Jezusowego / Akademia et Universitas Vilnensis Societas Jesu (1579-1782)
W połowie XVI w. Uniwersytet Krakowski podupadł i nie był w stanie zapewnić wykształcenia dla elit intelektualnych i politycznych Rzeczypospolitej. Z inicjatywy Piotra Skargi, kaznodziei Zygmunta III, powstał pomysł powołania drugiej wyższej uczelni – w Wilnie. Znalazłszy poparcie króla Stefana Batorego, rozpoczął Skarga zabiegi o przekształcenie wileńskiego Kolegium Jezuickiego w uniwersytet, który miał być narzędziem walki z reformacją. Akt erekcyjny Batorego z lipca 1578 nie zawierał pieczęci litewskiej i musiał być wystawiony ponownie; wraz z aktem fundacyjnym podpisany został w Wilnie 1 kwietnia 1579, a 30 października tegoż roku papież Grzegorz XIII wydał bullę, która kolegium wileńskie podnosiła do rangi uniwersytetu.
Oficjalnym językiem wykładowym tej uczelni była łacina, zaś wykładowcami byli uczeni, pochodzący z różnych części Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Początkowo miała ona wydziały filozoficzny, teologiczny i prawniczy. Uczelnia bardzo długo stanowiła jedyną wyższą szkołę na terenie Wielkiego Księstwa Litewskiego. Z czasem zakres studiów został rozszerzony. Wielkie zasługi dla rozwoju uczelni położył kanclerz Kazimierz Lew Sapieha, który podarował jej ok. 3 tys. tomów, tzw. Bibliothecae Sapiehana, i ufundował katedry prawa kanonicznego i cywilnego. Za panowania Władysława IV powstał pomysł powołania wydziału medycznego. Został on formalnie otwarty w 1641, jednak z braku zainteresowania przez szlachtę studiowania nauk medycznych, wydział praktycznie nie działał.
Akademia Wileńska stała się ważnym ośrodkiem kontrreformacji w WKL. Jej profesorami byli m. in. Piotr Skarga, Jakub Wujek, Marcin Laterna i Mikołaj Łęczycki. Do najbardziej znanych uczonych , związanych z jezuickim okresem uczelni, należą też Maciej Kazimierz Sarbiewski – poeta, piszący po łacinie i polsku, Wojciech Wijuk Kojałowicz, który jest autorem pierwszej, pełnej historii Litwy, Marcin Śmigielski, autor popularnego w całej Europie podręcznika logiki.
W XVIII w. na uczelni tej opracowano zasady gramatyki i ortografii języka litewskiego i rozpoczęto wydawanie pierwszych książek po litewsku. W 1753 otwarto obserwatorium astronomiczne i utworzono przy nim wydział fizyki i astronomii.
Reforma pijarska (1750-1755) ominęła Akademię Wileńską, jako że dotyczyła
Szkół średnich. Dopiero po kasacie Zakonu Jezuitów przystąpiono do reformy szkolnictwa wyższego. Największe zasługi w podniesieniu rangi Akademii Wileńskiej miał Marcin Poczobut Odlanicki, matematyk i astronom, a także poeta. Będąc jeszcze młodym profesorem, rozpoczął starania o założenie pierwszego w Polsce „naukowego” obserwatorium astronomicznego w Wilnie, co mu się udało, dzięki pomocy księżnej Elżbiety Puzyniny. Zaczęto je budować w 1771, a już od 1773 wspólnie z Andrzejem Strzeckim Poczobut prowadził stałe obserwacje astronomiczne. W październiku 1780 został rektorem. Po kasacie zakonu, w 1773 Akademia Wileńska została przejęta i zreformowana na uczelnie świecką przez Komisje Edukacji Narodowej. Jednym z elementów reformy było rozpoczęcie wykładania po polsku i litewsku na niektórych wydziałach (literatury i historii Polski i Litwy, nauk przyrodniczych i matematycznych).
Academia et Universitas Vilnensis
Uczelnia zachowała łacińską nazwę z której usunięto słowa „Societas Jesu”, zaczęto ją coraz częściej nazywać Uniwersytetem. W okresie od reformy KEN do rozbiorów Rzeczypospolitej Obojga Narodów uczelnia przeżyła krótki okres ponownego rozkwitu. Miała m.in. najlepszy w Polsce wydział medyczny. Jedyną przeszkodą dla przeprowadzenia pełnej reformy był brak w kraju warunków technicznych i osobowych dla obsadzenia profesorami, mówiącymi po polsku dwóch uniwersytetów. Dlatego Poczobut zaczął zabiegać o przyjazd z zagranicy wybitnych naukowców, którzy byliby w stanie podnieść poziom nauczania. Wśród pierwszych, ściągniętych do Wilna, byli medyk Stefan Bisio z Pawii we Włoszech (najważniejszy uniwersytet europejski tamtej epoki), przyrodnik Jean E. Gilibert z Lyonu we Francji oraz francuski chirurg i położnik Mikołaj Regnier.
W efekcie ukończonych reform doszło w 1781 do przemianowania Akademii. Uzyskała ona nazwę Państwowa Szkoła Główna Wielkiego Księstwa Litewskiego / Schola Princeps Magni Ducatus Lithuaniae (1782-1795)
Nadal odczuwalny był brak odpowiednich sił profesorskich. Z początkowych dziesięciu zaledwie profesorów w 1782, w ciągu czterech lat kadra naukowa rozrosła się do kilkunastu, co pozwoliło w 1785 utworzyć dwa wydziały: fizyczny i moralny. Do kolegium fizycznego należały nauki fizyczne, lekarskie i przyrodnicze; do kolegium moralnego – filozofia, prawo, literatura. Medycyna wciąż jeszcze była w Wilnie na niskim poziomie. Z nowych profesorów Polaków przybyli w tym czasie: matematyk Franciszek Narwojsz, który z inicjatywy podkanclerzego Antoniego Tyzenhauza pracował w Komisji Skarbowej Litewskiej przy czyszczeniu Niemna; profesor teologii Michał Karpowicz, najsławniejszy kaznodzieja XVIII w., późniejszy biskup wigierski; oraz Gwilhelm Kaliński, teolog, historyk Kościoła, który uczył studentów krytyki źródeł.
Zaczęły się też rozwijać nauki przyrodnicze, przybył Hieronim Stroynowski, pijar, proboszcz w kościele akademickim św. Jana w Wilnie, profesor ekonomii politycznej i prawa natury, późniejszy rektor. Na katedrę prawa kanonicznego i cywilnego przyjęto Kornelego Pocołejewskiego. Katedry obejmowali również sprowadzani z zagranicy wybitni naukowcy. Do Wilna przybyli w tym okresie: Johann G. Forster, przyrodnik, antropolog i botanik, pochodzący ze szkockiej rodziny od XVII w., osiadłej na Pomorzu Gdańskim (w 1772-1775 uczestnik ekspedycji Jamesa Cooka); Włoch Józef Sartoris, filozof i medyk, profesor chemii i farmacji w świeżo założonej katedrze chemii; Austriak Jan A. Lobenwein, lekarz i anatom, który związał się z Akademią i przez kolejnych 17 lat był dziekanem wydziału medycznego, a później rektorem. On to wprowadził w Wilnie uroczysty obrządek promowania magistra medycyny na stopień doktora na wzór Uniwersytetu Oksfordzkiego, zorganizował też amfiteatr medyczny, salę prosektoryjną i muzeum anatomiczne.
W latach 1793-1794, mimo wojen w Koronie i na Litwie, Szkoła nie została formalnie zamknięta, chociaż młodzież poszła wówczas do powstania, a część kadry opuściła Wilno. Po III rozbiorze Rzeczypospolitej Szkoła znalazła się na terenie zaboru rosyjskiego. W początku 1795 uniwersytet został otwarty. Miało to być – w oczach władz rosyjskich – dowodem zupełnego uspokojenia i normalnego życia. W 1796 władze rosyjskie przemianowały Uniwersytet, otrzymał on nazwę Wileńska Szkoła Główna / Schola Princeps Vilnensis (1795-1803).
W 1797 uczelnia zdobyła największą siłę profesorską ówczesnej Polski – Jędrzeja Śniadeckiego, wykształconego w zachodnich uniwersytetach chemika, lekarza, biologa, filozofa, autora pierwszego polskiego podręcznika chemii i twórcy polskiego słownictwa chemicznego. Od 1798 roku Szkoła Główna Wileńska dzieliła się na trzy wydziały (kolegia): fizyczny (z naukami przyrodniczymi), moralny (później wydzielono literaturę i historię, które ujęto w oddzielny wydział, uzupełniony o katedrę malarstwa – traktowano je teoretycznie jako teorię barw i zjawisk optycznych oraz jako historię malarstwa, katedrę tę objął malarz Franciszek Smuglewicz), oraz medyczny.
Wilenskij imperatorskij uniwiersitiet / Imperatora Universitas Vilnensis (1803-1832)
Z chwilą wstąpienia na tron Aleksandra I w roku 1801, reorganizacją Wileńskiej Szkoły Głównej zajął się książę Adam Jerzy Czartoryski. Nowy kształt uczelni miał zachować zdobycze Komisji Edukacyjnej, a jednocześnie zapewnić niezależność finansową i autonomie wewnętrzną. Dzięki zabiegom Czartoryskiego, w styczniu 1803 roku cesarz Aleksander I podpisał dekret o utworzeniu Cesarskiego Uniwersytetu w Wilnie, w miejsce Szkoły Głównej. Równocześnie utworzony został Wileński Okręg Naukowy, który przejął opiekę nad Uniwersytetem oraz majątki pojezuickie na ziemiach Litwy, dając uczelni silną pozycje finansową. Samo otwarcie nowego Uniwersytetu nastąpiło uroczyście 9 września 1803 roku. Wprowadzono po raz pierwszy togi oraz mundury profesorskie; ustanowiono godła wydziałowe. Uniwersytet podzielony został na cztery wydziały: fizyczno-matematyczny, lekarski, wszech nauk moralnych i politycznych oraz literatury i sztuk pięknych.
Pierwszy ze wspomnianych wydziałów, najlepiej wyposażony, obejmował też chemię i mineralogię. Wydział lekarski był w upadku; dawał się odczuwać brak wykształconych profesorów. Wydział nauk moralnych i politycznych obejmował prawo, teologię oraz historie i filozofię. Wydział filologiczny objął literaturę i sztuki piękne – uczono w nim poezji i wymowy, mającej charakter estetyczny; kształcono literatów, wyrabiano gust i smak przez poznanie literatury klasycznej i nowożytnej oraz sztukę. Dlatego dołączono do niego katedrę malarstwa. Wykłady prowadzono w języku polskim. W obawie przed zupełnym wynarodowieniem kadry naukowej, której większość pochodziła z zagranicy, wysyłano na studia zagraniczne wileńskich absolwentów, którzy po powrocie mieli wykładać na Uniwersytecie.
Do Wilna przybyli w tym czasie m.in.: gdańszczanin Godfryd Ernest Groddek, który objął katedrę filologii; Niemiec Ludwig Henryk Bojanus na katedrę weterynarii oraz przede wszystkim patolog Józef Frank, profesor medycyny w Pawii i Wiedniu, założyciel Wileńskiego Towarzystwa Lekarskiego. W 1806 przybył i został rektorem astronom Jan Śniadecki, starszy brat Jędrzeja, najwybitniejszy ze wszystkich rektorów Cesarskiego Uniwersytetu w Wilnie. Dokonał on przeglądu możliwości naukowych uczelni.
Stan kadry przedstawiał się następująco: 23 profesorów, kilkudziesięciu asystentów, adiunktów, wice profesorów, kilku lektorów, nauczyciele tańca, fechtunku i muzyki. Znakomita większość wykształcona na europejskich uczelniach. W roku 1815 powołano na katedrę historii Joachima Lelewela, który wykładał w latach 1815-1818 i 1821-1824.W końcu czerwca 1812 do Wilna dotarły wojska polskie i francuskie pod wodzą Napoleona I. Znaczna cześć profesorów opuściła miasto, uciekając do Petersburga. Nauka została wstrzymana, a część studentów i młodszej kadry zaciągnęła się do wojska. Po klęsce Napoleona na Uniwersytet zaczęli wracać wykładowcy z Petersburga, z zamiarem ograniczenia roli i autonomii uczelni.
Z historią Cesarskiego Uniwersytetu związany jest ruch filomacki, którego efektem były aresztowania wśród studentów, proces w roku 1824 i zesłania lub więzienie w twierdzy. W 1817 powstał „Związek Szubrawców”, gromadzący głównie profesorów Uniwersytetu. Jego inicjatorami byli m.in. Michał Baliński i Jędrzej Śniadecki. Szubrawcy wydawali „Wiadomości Brukowe” – pismo satyryczne, zamknięte w 1822.
Po 1824 zaczął się powolny upadek. Kolejni rektorzy – matematyk Józef Twardowski oraz słynący z serwilizmu Wacław Pelikan – nie byli w stanie podnieść uczelni do wcześniejszej rangi. Ostateczny upadek przypieczętowało Powstanie Listopadowe 1830/1831 roku; ukazem z 1 maja 1832 car Mikołaj I polecił zamknąć Cesarski Uniwersytet; wydziały medyczny nauk moralnych i politycznych przekształcić w Akademię Medyko-Chirurgiczną i Akademię Teologiczną. Obie zostały zlikwidowane w 1842 roku.
Uniwersytet Stefana Batorego (1919-1939)
Myśl o wskrzeszeniu Uniwersytetu Wileńskiego pojawiła się wśród inteligencji wileńskiej już przed I wojną światową. W 1913 zwołano zjazd przedstawicieli zarządów miejskich, na którym uchwalono, aby się domagać założenia w Wilnie uczelni wyższej, jak proponowano – akademii rolniczej. Jednakże władze rosyjskie nie dały zgody na jej utworzenie. Dopiero podczas wojny myśl wskrzeszenia uniwersytetu żywiej się rozwinęła. Prof. Józef Ziemacki już w listopadzie 1918 w pismach wileńskich wystąpił o potrzebie wskrzeszenia uniwersytetu. W grudniu tegoż roku prof. Stanisław Władyczko zainicjował w Warszawie zwołanie konferencji w jej sprawie. Konferencja ta była faktem, który następnie doprowadził do jego otwarcia w 1919.
W Wilnie działający w tym czasie Komitet Edukacyjny i Komitet Polski również uchwaliły o jak najrychlejsze rozpoczęcie prac nad odbudową wileńskiej wszechnicy. W dniu 28 grudnia 1918 zapadła uchwała Komitetu, która m.in. głosiła: Zważywszy, że zniesienie uniwersytetu było wtrąceniem kraju w stan barbarzyństwa i ciemnoty, było krzyczącym bezprawiem przeciwko kulturze narodowej i ogólnoludzkiej, Komitet stwierdza nieprzedawnienie prawa narodu polskiego do posiadania w Wilnie własnej wszechnicy.
Powstała wtedy Komisja Organizacyjna pod przewodnictwem prof. Ziemackiego. Nastepnie prócz tymczasowych władz akademickich i Komisji Organizacyjno-Rewindykacyjnej utworzono w maju 1919 Komitet Wykonawczy Odbudowy Uniwersytetu, do którego weszli: dr Ludwik Kolankowski, pełnomocnik Naczelnika Państwa, prof. Józef Ziemacki, prof. Stanisław Władyczko, prof. Ferdynand Ruszczyc, Bronisław Umiastowski, Zygmunt Nagrodzki, inżynierowie Stankiewicz i Wasilewski.
Praca, zapoczątkowana w Wilnie, znalazła w Warszawie zrozumienie i poparcie ówczesnego szefa Sekcji Nauki i Szkół Wyższych w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego prof. Adama Wrzoska. Dnia 11 października 1919 Naczelnik Państwa i Naczelny Wódz, Józef Piłsudski, wskrzesił w Wilnie Uniwersytet Stefana Batorego. Od sierpnia 1919 urząd rektora objął prof. dr Michał Siedlecki. Dzięki jego staraniom już jesienią tego roku otworzono sześć wydziałów: humanistyczny, teologiczny, prawa i nauk społecznych, matematyczno-przyrodniczy, lekarski z oddziałem farmaceutycznym i sztuk pięknych. Założono również bibliotekę, pracownie i kliniki. W 1937 Studium Rolnicze przekształcono w Wydział Rolniczy. Liczba studentów w roku akademickim 1919/1920 wynosiła 547.
Inauguracja roku akademickiego odbyła się 11 października 1919 w obecności Piłsudskiego i syna Adama Mickiewicza – Władysława. Wkrótce nastąpiła przerwa w działalności uczelni spowodowana wojną polsko-bolszewicką; studenci i naukowcy wrócili do Wilna jesienią 1921.
Kadrę USB stanowili profesorowie, pochodzący z całej Polski. W różnych latach wykładali w nim: Wincenty Lutosławski, Marian Massonius, Władysław Tatarkiewicz, Feliks Koneczny, Stanisław Pigoń, Manfred Kridl, Konrad Górski, Stanisław Kościałkowski, Tadeusz Czeżowski i Henryk Elzenberg, a także Władysław Zawadzki, Wiktor E. Staniewicz, Aleksander Januszkiewicz, Stefan Ehrenkreutz, Wacław Komarnicki, Bronisław Rydzewski oraz malarze Ferdynand Ruszczyc, Tymon Niesiołowski i Ludomir Slendziński.
W 1919 otwarta została Biblioteka Uniwersytecka. W kolejnych latach USB wzbogacił się o Ogród Botaniczny, Muzeum Etnograficzne, Muzeum Przyrodnicze oraz Obserwatorium Astronomiczne, założone i kierowane przez Wacława Dziewulskiego. W końcu lat 20. liczba studentów osiągnęła 3100 i do końca istnienia wszechnicy uległa zmianie tylko w niewielkim stopniu. Miała ona 13 rektorów, z których największe zasługi dla rozwoju uczelni położyli Alfons Parczewski, wybitny znawca prawa kościelnego; Wacław Dziewulski, astronom; Marian Zdziechowski, znawca literatury rosyjskiej; Czesław Falkowski, historyk Kościoła; Witold C. Staniewicz, ekonomista, późniejszy minister reform rolnych; Stefan Ehrenkreutz, historyk prawa, któremu przyszło kierować uczelnią w latach ostatnich oraz pod okupacją.
Od grudnia 1939 zamknięty Uniwersytet Stefana Batorego działał w konspiracji: obradował Senat pod przewodnictwem rektora, organizowano pomoc koleżeńską dla pracowników i ich rodzin, profesorowie nauczali, odbywano egzaminy. Zajęcia odbywały się na pięciu wydziałach (humanistycznym, teologicznym, prawa i nauk społecznych, matematyczno-przyrodniczym i lekarskim). Część kadry naukowej znalazła zatrudnienie w litewskich instytucjach.
W latach 1941-1944 w Wilnie pod okupacją niemiecką USB nadal prowadził tajne wykłady. Zajęcia odbywały się w różnych mieszkaniach, leżących najczęściej na przedmieściach. Studenci otrzymywali zaliczenia przedmiotów na piśmie, na zakończenie studiów otrzymywali dyplomy.
W 1945 roku profesorom i studentom dawnego USB nie było dane wrócić do zajęć uniwersyteckich. Wilno pozostało się w granicach Związku Radzieckiego. Kilku profesorów i docentów znalazło się na obczyźnie: w Londynie powstała organizacja pod nazwą Społeczność Akademicka USB, której członkami byli m.in. Stanisław Kościałkowski, Wacław Komarnicki, Walerian Meysztowicz i Marian Bohusz-Szyszko, którzy utworzyli szkołę malarską. Znakomita większość ocalałej kadry naukowej, administracja i studenci repatriowani zostali do Torunia, gdzie powstawał nowy uniwersytet. Przyjechali tam m.in. rektor Wacław Dziewulski i prorektor Tadeusz Czeżowski oraz profesorowie: Jan Priffer, Henryk Elzenberg, Tymon Niesiołowski, Konrad Górski, Jerzy Remer, Wilhelmina Iwanowska, Stefan Srebrny, wielu innych. Uniwersytet Mikołaja Kopernika z dumą podkreśla ciągłość tradycji USB.
Uniwersytet Wileński – Vilniaus Universitetas (1939-1943)
Po 17 września 1939 Wilno zostało zajęte przez wojska sowieckie, a następnie, 26 października przyłączone do Republiki Litewskiej, której władze pozwoliły działać USB do połowy grudnia tego roku. Przyspieszono sesje egzaminacyjne i studenci, kończący studia otrzymali polskie dyplomy. 15 grudnia 1939 rektor Stefan Ehrenkreutz zorganizował ostatni wiec pracowników i studentów Uniwersytetu.
W miejsce USB powołana została litewska szkoła wyższa, która zachowała część polskiej kadry profesorskiej, m.in. nadal pracował prof. Jan Otrębski. Uniwersytet został on zlikwidowany w 1943 roku przez władze niemieckie.
Jesienią 1944 wznowiono jego działalność. Językiem wykładowym był rosyjski, a litewski używany był głównie na Wydziale Filologii Litewskiej. Uczelnia rozrastała się, a od roku 1955 nosiła nazwę Uniwersytet im. Vincasa Kapsukasa-Mickevičiusa / Valstybinis Vinco Kapsuko Universitetas (1955-1990).
Po odzyskaniu przez Litwę niepodległości w 1990 roku uczelni przywrócono jej nazwę z krótkiego okresu lat 1939-1943, tj. Vilniaus Universitetas, a oficjalnym językiem wykładowym stał się litewski.
Uniwersytet Wileński – Vilniaus Universitetas (od 1990)
Współczesny Uniwersytet Wileński składa się z 12 wydziałów, w tym medyczny, 8 samodzielnych instytutów, 10 centrów naukowo-badawczych, najstarszej na Litwie biblioteki, Uniwersyteckiego Szpitala, Obserwatorium Astronomicznego, Ogrodu Botanicznego, Centrum Komputerowego i kościoła akademickiego pod wezwaniem św. Janów. W 2009 studiowało na nim około 22 tys. studentów ( w tym ponad 15 tys. na studiach dziennych).
Od 1991 uczelnia jest sygnatariuszem Wielkiej Karty Uniwersytetów Europejskich oraz członkiem kilku europejskich stowarzyszeń i konferencji akademickich, wśród nich The Utrecht Network, zrzeszającego 26 zachodnio- i środkowoeuropejskich uniwersytetów, European University Association (EUA). Współpracuje z wieloma uniwersytetami, instytucjami naukowymi i centrami badawczymi Europy, obu Ameryk i Australii. Po roku 1990 doktorami honoris causa uczelni wileńskiej zostało kilku polskich uczonych, w tym Juliusz Bardach, Ludwik Piechnik, Andrzej Zoll, a także Zbigniew Brzeziński.
Rektorzy Akademii Wileńskiej (1579-1779)
Jakub Wujek – 1579-1580; Piotr Skarga – 1580-1582 (1579-1580 – wicerektor); Garcia Alabianus – 1585-1592 (1584-1585 – wicerektor); Fryderyk Barcz – 1592–1595; Leonard Craker (Kraker) – 1595-1600; Paweł Boksza – 1600-1602 (1582-1584 – wicerektor); Adam Brock – 1602-1605; Michał Ortiz – 1605-1608; Stałosław Włoszek – 1609-1611; Szymon Niklewicz – 1611-1614; Michał Salpa – 1615-1618 (1614-1615 – wicerektor); Jan Grużewski – 1618-1625 i 1641-1643; Szymon Niklewicz – 1625-1629; Filip Fryzjusz – 1629-1632; Szymon Ugniewski – 1632-1637; Melchior Schmelling – 1638-1641; Benedykt de Soxo – 1643-1646; Wojciech Cieciszewski – 1646-1649; Jan Rywocki – 1649-1650 (wicerektor); Grzegorz Schonhoff – 1650-1653; Wojciech Kojałowicz – 1653-1655; Zygmunt Laukmin – 1656-1657 (wicerektor); Kazimierz Kojałowicz – 1659-1661, (1657–1659 wicerektor); Michał Ginkiewicz – 1661-1663; Daniel Butwiłł – 1663-1666; Andrzej Wołłowicz – 1666-1669; Stanisław Tupik – 1669-1672; Baltazar Rogalski – 1672-1675; Paweł Bochen – 1675-1678; Andrzej Rybski – 1678-1681; Władysław Rudziński – 1681-1683; Michał Mazowiecki – 1683-1684; Piotr Kitnowski – 1684-1688; Franciszek Kucewicz – 1688-1691; Abrzej Rybski – 1691-1694; Baltazar Dankwart – 1694-1697; Krzysztof Łosiewski – 1697-1701; Jakub Hładowicki – 1701-1704; Marcin Godebski – 1704-1705 (wicerektor); Tobiasz Arendt – 1705-1710; Maciej Karski – 1710-1713; Krzysztof Limont – 1713-1716; Tobiasz Arendt – 1716-1720; Krzysztof Garszwiłło – 1720-1721; Tobiasz Arendt – 1721-1724; Stanisław Sokulski – 1724-1727 i 1731-1735; Władysław Dauksza – 1727-1731 i 1741-1745; Stanisław Sokólski – 1731-1735; Karol Bartold – 1735-1738; Józef Sadowski – 1738-1741; Franciszek Rosciszewski – 1745-1752; Jan Juraha – 1752-1755; Marcin Brzozowski – 1755-1759; Stanisław Hasłowski – 1759-1760 (wicerektor); Ignacy Żaba – 1760-1763; Kazimierz Wazgird – 1763-1766; Kazimierz Przeciszewski – 1766-1769; Józef Jankowski – 1769-1772; Antoni Skorulski – 1772-1774; Ignacy Żaba – 1774-1779.
Rektorzy Szkoły Głównej Litewskiej (1779-1803)
Jean Chevalier – 1779-1780; Marcin Poczobutt – 1780-1799; Hieronim Stroynowski – 1799-1806.
Rektorzy Uniwersytetu Wileńskiego (1803-1832)
Jan Śniadecki – 1807-1815; Johann A. Lobenwein – 1815-1817 p.o rektora; Szymon Malewski – 1817-1822; Józef Twardowski – 1823-1824; Wacław Pelikan – 1824-1832.
Rektorzy Uniwersytetu Stefana Batorego (1919-1939)
Michał Siedlecki (zoologia) – 1919-1921; Wiktor Staniewicz (matematyka) – 1921-1923; Alfons Parczewski (historia prawa) – 1923-1924; Władysław Dziewulski (astronomia) – 1924-1925; Marian Zdziechowski (literatura powszechna) – 1925-1927; Stanisław Pigoń (literatura polska) – 1928-1928; ks. Czesław Falkowski (historia Kościoła) – 1928-1930; Aleksander Januszkiewicz (lekarz, interna) – 1930-1932; Kazimierz Opoczyński (lekarz, anatomia patologiczna) – 1932-1933; Witold Staniewicz (ekonomia rolnicza) – 1933-1936; Władysław Jakowicki (lekarz, ginekologia, położnictwo) – 1936-1937; ks. Aleksander Wóycicki (socjologia katolicka) – 1937-1939; Stefan Ehrenkreutz (historia ustroju Polski i Litwy) – 1939.
Rektorzy litewskiego Uniwersytetu Wileńskiego (od 1939)
Mykolas Biržiška – 1940-1943; Kazys Bieliukas – 1944-1946; Zigmas Žemaitis – 1946-1948; Jonas Bučas – 1948-1955; Juozas Bulavas – 1956-1958; Jonas Kubilius – 1958-1990; Rolandas Pavilionis – 1990-2000; Benediktas Juodka – 2001-.
Opracował: M. J.
Nuoroda: http://znadwiliiwilno.lt/materialy/mieczyslaw-jackiewicz-uniwersytet-wilenski-na-roznych-etapach-swej-dzialalnosci-zw-47.html