Przed II wojną światową Wilno było nazywane Jeruzalem Północy. W mieście znajdowało się około 100 synagog i kloizów. Obecnie zachowało się 8 synagog, ale tylko jedna - Chóralna jest czynna.
Po wileńskiej synagodze oprowadza Natalia – ortodoksyjna Żydówka. Przyjmuje grupy we wszystkie dni oprócz piątku i soboty, bo wtedy świętuje Szabat. Nowy dzień zaczyna się wieczorem, kiedy na niebie są trzy gwiazdy. Natalia jest bardzo wierząca, więc ma schowane włosy pod peruką, a kiedy przechodzi obok katedry, odwraca się, żeby nie patrzeć na rzeźby, w tym na Mojżesza.
W judaizmie nie można przedstawiać proroków i innych postaci, ani w rzeźbie, ani na obrazach. Przed nikim poza Bogiem nie można schylać głowy i klękać. Dlatego nie ma/jest ukryty grób Mojżesza, żeby ludzie nie kłaniali się. Żydzi nie mają świętych, nie mają spowiedzi, bo rabin może tylko dobrze radzić, ale grzechy odpuszczać nie może.
W judaizmie nie ma hierarchii i celibatu. Obecny wileński rabin na 11-u swoich własnych dzieci (9 synów i 2 córki) i 3-ech adaptowanych. Aby czytać torę musi zebrać się przynajmniej 10-iu* dorosłych mężczyzn (od 13-ego roku życia chłopiec jest uważany za pełnoletniego). Wystarczy więc, że przyjdzie rabin z synami i tora jest czytana na bimie. Jeśli zebranych jest mniej, wtedy każdy modli się z własnej księgi. Tora jest pisana na pergaminie piórem gęsim.
*liczba 10 w judaizmie jest liczbą szczęśliwą, jak 13 i 7. Sodoma i Gomora nie byłaby zniszczona, gdyby znalazło się tam przynajmniej 10-iu sprawiedliwych. Lud Izraela podzielił się na 13 rodów, nazywanych pokoleniami. Bóg stworzył świat w ciągu 7-iu dni. Itd...
Synagoga jest podzielona na dwie części: męską i damską. Męska jest na dole, bo mężczyzna musi modlić się i czytać torę - to są podstawowe jego zajęcia. Kobiety, które w.g Natalii są duchowniejsze niż mężczyźni, mają w rodzinie inne obowiązki. One są zwolnione np. od modlitwy porannej. Wileńska synagoga nietypowa dla Litwy. Więcej takich nie ma. W stylu mawrytańskim, z kilkoma poziomami pomiędzy ławkami i Aron hakodesz (świętą skrzynią, w której przechowuje się torę).
A czy wiecie, że Żydzi nie ubierają się na czerwono? Wieżą, że kiedy przyjdzie Mesjarz, będzie w czerwonym stroju. Wtedy też zostanie odbudowana trzecia synagoga z kamieni, które oni zostawiają na grobach zmarłych. Na kirkucie pomniki muszą być jednakowe - jak ludzie przed Bogiem, a trumna najtańsza, sosnowa z trzema dziurkami w dole, żeby był kontakt z ziemią.
„Łzy żony skracają lata życia męża" - z tory wzięte
Kiedy w Wilnie Żydów było więcej, w synagodze pieczono macę. Teraz duży sprzęt stoi nieużywany. Macę należy upiec w ciągu 18-u minut, bo później zaczyna się proces zakwaszania. I takie ciasto na mace nie pasuje.
A jak odróżnić dom żydowski od domu polskiego? Trzeba liczyć schody i zwrócić uwagę na formę okien.
O Jeruzalem Północy, gaonie Eijahu, który spał tylko 2 h dziennie, ale 4 razy po 0,5 h, o przykazaniach (ogółem 613, z których 365 zakazują czego robić nie można, reszta nakazują co robić trzeba) i wielu innych rzeczach opowiem na wycieczce i dla Was.
