Wczesnobarokowa kaplica w katedrze wileńskiej, powstała w latach 1623-1636 według projektu Matteo Castelli (po 1632 r. ukończona przez Constantina Tencallę). Poświęcona jest świętemu Kazimierzowi (1458-1484), którego relikwie złożone są w tej kaplicy. Ufundowana przez Władysława IV Wazę, kaplica należy do najbardziej zabytków Wilna. Jej budowa wzorowana była na Kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu (jest jednak dwukrotnie większa). Kiedyś była połączona z Zamkiem Dolnym i rodzina królewska mogła przychodzić tu bezpośrednio ze swej rezydencji.
Do budowy kaplicy użyto drogie materiały budowlane: piaskowiec, który sprowadzono ze Szwecji oraz marmur z Karpat. Włoscy artyści wyłożyli kaplicę czarnym, białym i różowym marmurem, ozdobili stiukowymi płaskorzeźbami. Pochylone i łamane linie, girlandy owoców oraz ziół, liczne freski – to tylko niektóre z elementów wystroju. Niestety srebrny ołtarz kaplicy został zrabowany przez wojska rosyjskie w 1655 roku.
Całość kaplicy zdobią freski Michelangela Palloniego. Jej wystrój dopełniają posrebrzane figury Jagiellonów. Na elewacji kaplicy od strony placu Katedralnego znajduje się tablica erekcyjna z herbem Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
W ołtarzu umieszczony jest obraz patrona kaplicy. Święty ma na tym obrazie trzy ręce. Według znanej legendy wyjaśniającej ten fakt, wiemy że malarz próbował zmienić nieco kompozycję wizerunku, zamalowując jedną rękę i malując ją w innym miejscu lecz zamalowywana kończyna wciąż pozostawała widoczna.
W roku 1953 władza radziecka przekształciła katedrę początkowo w magazyn, a później w salę koncertową i galerię obrazów. Przez dłuższy czas, srebrny sarkofag z relikwiami św. Kazimierza znajdował się w kościele p.p św. Piotra i Pawła. Dopiero 4 marca 1989 roku szczątki św. Kazimierza powróciły z powrotem do kaplicy katedralnej.
Św. Kazimierz - królewicz, syn Kazimierza Jagiellończyka i Elżbiety Rakuszanki, od 1481 namiestnik królewski w Koronie, święty Kościoła katolickiego, patron Litwy i patron młodzieży litewskiej.
Szczerze umiłowaną przez Kazimierza cnotą była cnota czystości dziewiczej. Otaczał opieką ubogich i chorych. Oni zawsze mieli do niego wolny dostęp. Wstawiał się za nimi do króla i bronił skrzywdzonych. Dla uratowania zdrowia (chorował na gruźlicę) został wezwany przez ojca do Wilna w nadziei, że uzdrowi go tamtejszy klimat. Niestety gasł z dnia na dzień. W zupełnej przytomności, otoczony modlącym się duchowieństwem zmarł w wieku 26 lat.
Kiedy w 1602 r. z okazji kanonizacji otwarto grób Kazimierza jego ciało znaleziono nienaruszone mimo bardzo dużej wilgotności grobowca. Przy głowie Kazimierza zachował się tekst hymnu ku czci Maryi Omni die dic Mariæ (Dnia każdego sław Maryję), którego autorstwo przypisuje się św. Bernardowi. Kazimierz złożył ślub dozgonnej czystości. Odrzucił proponowane mu zaszczytne małżeństwo z córką cesarza niemieckiego Fryderyka III. Uroczystości kanonizacyjne odbyły się w 1604 r. w katedrze wileńskiej. W 1636 r. przeniesiono uroczyście relikwie Kazimierza do nowej kaplicy ufundowanej przez Zygmunta III i Władysława IV.
Święty Kazimierz przedstawiany jest w stroju książęcym z mitrą na głowie i lilią w dłoni lub jako klęczący przed drzwiami zamkniętej katedry. Atrybutami (symbolami) świętego są dwie skrzyżowane buławy, krzyż, lilia, herb Jagiellonów, Matka Boska Ostrobramska oraz szarfa z tytułem hymnu znalezionego w trumnie. Jego święto liturgiczne przypada w rocznicę śmierci – 4 marca. Wtedy obchodzimy słynne Kaziuki, o których więcej tu >>