W odległości 60 km od Wilna położonych Molatach, znajduje się jedyne na świecie Muzeum Etnokosmologiczne i Obserwatorium Ciał Niebieskich.
Muzeum i sama etnokosmologia ma na celu badanie więzi człowieka z kosmosem. Taka dziedzina nauki powstała jako skutek odpowiedzi na pytanie:
- Dlaczego człowiek istnieje w tak ogromnym wszechświecie i jaki jest tego sens? Odpowiedzi na wszystkie pytania można znaleźć w muzeum i obserwatorium, w które zainwestowano 6000000 euro.
„Odwaga użyczyła staremu wszechświatu nowego świata“
Jeden z największych w Europie teleskopów ze zwierciadłem o średnicy 80 cm jest przyznaczony do użytku powszechnego. W obserwatorium można obserwować nie tylko gwiazdy, ale i słońce. Do tych celów służą teleskopy z filtrami. Muzeum odzwierciedla zasadniczą ideę − człowiek w kosmosie i kosmos w człowieku. Nigdzie na świecie nie da się spotkać nic podobnego. Jest to pierwsze i jedyne muzeum takiego rodzaju. Wycieczki są organizowane w dzień i w nocy.
„To jest dom Uranii (Muzy Astronomii). Idźcie precz nikczemne kłopoty! Tu jest pogardzana nędzna ziemia, stąd kroczy się ku gwiazdom“
Po drodze, warto jest zatrzymac się w Dubinkach. Do początku XVI wieku Dubinki razem z Mejszagołą były pod zarządem królewskich namiestników, później stały się własnością Radziwiłłów, a Jerzy Radziwiłł rozpoczął budowę murowanego zamku. Po śmierci hetmana w 1541 roku miasteczko odziedziczył jego syn Mikołaj Radziwiłł Rudy, który w 1564 roku został kalwinistą. Od tego czasu Dubinki były jednym z ważniejszych ośrodków reformacji na Litwie.
Siostra Mikołaja Radziwiłła Rudego, Barbara Radziwiłłówna (znana z romansu z królem Zygmuntem Augustem), mieszkała w Dubinkach pod czujną opieką brata przez kilka miesięcy (zimą 1547-1548 r.).
W czasie Potopu, Dubinki, jako własność Bogusława Radziwiłła, zostały splądrowane przez wojska lojalne królowi polskiemu, a następnie mu odebrane jako banicie. Miasteczko powróciło w ręce Radziwiłłów w drugiej poł. XVII wieku. Jeszcze w 1642 roku katolicy rozpoczęli proces sądowy przeciwko dubińskim kalwinom o zabór ziemi i ruchomego majątku byłej parafii katolickiej w Dubinkach. Katolicy proces wygrali.
Wyrok sądu − grzechy przodków mają naprawić ich potomkowie.
W 1672 roku kosztem Ludwiki Karoliny Radziwiłłówny na wzgórzu koło miasteczka wzniesiono nowy drewniany kościół katolicki. Dubinki nie odzyskały już jednak dawnej świetności. Przez cały wiek XVIII dobrami dubińskimi formalnie należącymi do Radziwiłłów władali dzierżawcy lub kredytorzy Radziwiłłów (M. Tyzenhauz, K. Puzyna, J. Białłozor i inni). W 1808 roku dubiński majątek został kupiony od Radziwiłłów przez Michała Tyszkiewicza. Za jego czasów wzniesiono wiele nowych budynków gospodarczych oraz pałacyk Tyszkiewiczów. Po 1918 roku Dubinki znalazły się w granicach Republiki Litewskiej i były letnią rezydencją prezydenta Antanasa Smetony. Obecnie są ośrodkiem krajoznawczo-wypoczynkowym.
„Ważny ośrodek reformacji na Litwie“
„Mikołaj Radziwiłł Rudy – szlachcic, który nie podpisał Unii Lubelskiej“
Na początku XXI wieku na Górze Zamkowej w Dubinkach prowadzone były prace archeologiczne. Znaleziono tu szczątki Radziwiłłów, które po zbadaniu DNA zostały zidentyfikowane, jako kości Mikołaja Radziwiłła Czarnego i Mikołaja Radziwiłła Rudego − braci Barbary Radziwiłłówny oraz ich bliskich. 5 września 2009 r. szczątki Radziwiłłów zostały uroczyście pochowane w odrestaurowanych ruinach kościoła kalwińskiego.
Co zwiedzić po drodze?
Zaszczyt posiadania geograficznego centrum Europy przypisuje sobie kilka państw europejskich, jednak według obliczeń Francuskiego Narodowego Instytutu Geograficznego dokonanych w 1989 roku właściwy środek Europy znajduje się na Litwie. Jean-George'a Affholder wraz z innymi geografami podał definicję geograficznego środka Europy oraz na podstawie naukowej metody lokalizacji centrów grawitacyjnych ustalił, iż znajduje się on w odległości 26 km na północ od Wilna. Współrzędne geograficzne środka Europy wynoszą 54°54‘ szerokości geograficznej północnej i 25°19‘ długości geograficznej wschodniej. Powszechnie się uważa, że każdy Europejczyk musi odwiedzić to miejsce.
Po ustaleniu geograficznego środka Europy zastanowiono się nad jego właściwym oznakowaniem. Pierwszy pomnik dla zaznaczenia tego miejsca – kamienny mur z tablicą pamiątkową wzniesiono w 1991 roku. W 1992 roku Rada Najwyższa Litwy postanowiła utworzyć tu kartograficzny Rezerwat Centrum Europy, który obejmuje jezioro Girija, grodzisko i kurhan Bernotai, pobliskie lasy i miejscowości. Grodzisko Bernotai jest jednym z najstarszych na Litwie. Przypuszcza się, że w I-V w. stał tu zamek obronny. Archeolodzy odkryli w tym miejscu fragmenty ręcznie lepionej i obtaczanej ceramiki kreskowanej. 1 maja 2004 roku odbyła się uroczysta prezentacja geograficznego środka Europy. Podczas imprezy poświęconej włączeniu Litwy do Unii Europejskiej odsłonięto kompozycję wybitnego litewskiego rzeźbiarza Gediminasa Jokūbonisa – kolumnę z białego granitu zwieńczoną koroną z gwiazd.