Po ukończeniu szkoły w Nowogródku w wieku 16 lat do Wilna przyjechał przyszły student Adam Mickiewicz. W Wilnie poeta wydał swój pierwszy tomik poezji „Ballady i Romanse“, który zapoczątkował nową epokę literacką: romantyzm. W tym tomiku znalazła się też ballada „Świteź“. W Wilnie była redagowana, a później oddana do druku „Grażyna“. W Wilnie na podstawie oglądanych obrzadków na cmentarzu przy starej kaplicy w Solecznikach Adam napisał II i IV część „Dziadów“.
Za przynależność do młodzieżowej organizacji filomatycznej "Filomaci i Filareci", A. Mickiewicz wraz z towarzyszami został uwięziony w więzieniu w klasztorze bazylianów. Cela w jakiej był więziony nazywa się Celą Konrada. W niej odgrywa się akcja Dziadów III części, "Tu zmarł Gustaw, tu urodził się Konrad". Po 6 miesiącach więzienia został zesłany do Rosji bez możliwości powrotu. Nigdy więcej do Wilna nie wrócił.
„Panno Święta, co Jasnej bronisz Częstochowy
I w Ostrej świecisz Bramie! Ty, co gród zamkowy
Nowogródzki ochraniasz z jego wiernym ludem!
Jak mnie dziecko do zdrowia powróciłaś cudem
(Gdy od płaczącej matki pod Twoję opiekę
Ofiarowany, martwą podniosłem powiekę
I zaraz mogłem pieszo do Twych świątyń progu
Iść za wrócone życie podziękować Bogu),
Tak nas powrócisz cudem na Ojczyzny łono.
Tymczasem przenoś moję duszę utęsknioną
Do tych pagórków leśnych, do tych łąk zielonych,
Szeroko nad błękitnym Niemnem rozciągnionych;
Do tych pól malowanych zbożem rozmaitem,
Wyzłacanych pszenicą, posrebrzanych żytem;
Gdzie bursztynowy świerzop, gryka jak śnieg biała,
Gdzie panieńskim rumieńcem dzięcielina pała,
A wszystko przepasane, jakby wstęgą, miedzą
Zieloną, na niej z rzadka ciche grusze siedzą“ <...> - A. Mickiewicz
- Details
- Przewodnik po Wilnie i Litwie Renata Kuszlewicz
Czesław Miłosz urodził się w Szatejniach na Auksztocie w majątku dziadków. Był pierworodnym synem Aleksandra Miłosza i Weroniki Miłoszowej z Kunatów. Jako trzyletnie dziecko z rodzicami odbył podróż koleją transsyberyjską do Krasnojarsku, gdzie jego ojciec został zaproszony do pracy. Kiedy wybuchła I wojna światowa ojciec Czesława Miłosza został zmobilizowany jako saper do budowy mostów, więc rodzina często zmieniała miejsce zamieszkania. W osiemnastym roku życia przyszłego noblisty rodzina wróciła na Litwę.
„Dobrze jest urodzić się w małym kraju, gdzie przyroda jest ludzka, na miarę człowieka, gdzie w ciągu wieków współżyły ze sobą różne języki i różne religine. Mam na myśli Litwę, ziemię mitów i poezji“ - Cz. Miłosz
Miłosz zaczął chodzić do gimnazjum Zygmunata Augusta, które należała do pierwszego rzędu. W owym okresie do najlepszych szkół należało też gimnazjum Lelewela i żeńskie Orzeszkowej. Popularnością cieszyły sie szkoły zakonne: Jezuitów, Nazaretanek. Do gimanzjum Mickiewicza, Słowackiego i Czackiego chodzili ci, których nie przyjęto do wszystkich innych szkół.
Okres wileński Czesława Miłosza – to okres nauki w gimnazjum i na uniwersytecie. Na Uniwersytecie Wileńskim Miłosz studiował polonistykę, lecz po krótkim czasie przeniósł się na Wydział Nauk Społecznych.
„Miasto było ukochane i szczęśliwe, zawsze w czerwcowych piwoniach i późnych bzach, pnące się barokowymi wieżami ku niebu. <...> Cz. Miłosz
Będąc studentem dużo pisał w „Żagarach“, był współredaktorem tego czasopisma. Należał do Klubu Włóczęgów, z którym podróżowali śladami Filomatów. Klub miał sekcje ZNAJ (Zmarnowanej Niedzieli Ani Jednej). Zmarnowana niedziela − to niedziela nie na wycieczce. Po ukończeniu studiów na Uniwersytecie Wileńskim, jako „dużo obiecujący student“ otrzymał skierowanie na staż do Paryża. II wojnę światową przeżył pod Warszawą. Po wojnie pracował przy ambasadzie polskiej w USA, później przebywał w Paryżu. Dużo pisał.
Tereny na których się wychował, wraz ze swą wielokulturową i tolerancyjną atmosferą, wywarły decydujący wpływ na twórczość poety, a on sam często odwoływał się do wspomnień z dzieciństwa. Bogaty we wspomnienia jest utwór „Dolina Issy“.
„Jest błogosławieństwem, jeżeli ktoś otrzymał od losu takie miasto studiów szkolnych i uniwersyteckich, jakim było Wilno, miasto dziwacze, barokowej i włoskiej architektury przeniesionej w północne lasy i historii utrwalonej w każdym kamienui“ - Cz. Miłosz
Wpływ na poetę wywarły także wydarzenia historyczne, których był świadkiem: rewolucja październikowa, I i II wojna światowa. Najbardziej znane jego utwory: „Traktat moralny“, „Traktat poetycki“, „Zniewolony umysł“, „Zdobycie władzy“, „Dolina Issy“, „Ziemia Ulro“, „Historia literatury polskiej do roku 1939“, „O podróżach w czasie“, „Spiżarnia literacka“, „Wiersze ostatnie“, „Na brzegu rzeki“, „Szukanie ojczyzny“, „Miasto bez imienia“ i inne. Książki Czesława Miłosza zostały przetłumaczone na 44 języki! W 1980 roku za całą swoją twórczość Miłosz otrzymał Nagrodę Nobla. Odbierając nagrodę, powiedział:
„Dla Polaka Wilno jest nadal kolebką romantyzmu, czyli najważniejszego w polskiej historii ruchu, którego znaczenie wykracza poza literaturę” - Cz. Miłosz
- Details
- Przewodnik po Wilnie i Litwie Renata Kuszlewicz
Każdy chętny może dołączyć się do akcji zachowania cmentarza na Rossie kupując cegiełkę podczas wycieczki po Wilnie. Cena cegiełki jest 4 eur lub 15 zł.
Ogółem przewodnicy wileńscy w 2024 zebrali 10 tys. euro. W 2024 roku Komitet Opieki nad Starą Rossą odnowił 15 pomników.Gdzie kupić cegiełkę?
Cegiełkę można nabyć u przewodnika podczas wycieczki po Wilnie lub w Komitecie Opieki nad Rossą. Każda cegiełka ma moj swój numer identyfikacyjny. Zebrane pieniądze będą przeznaczone na odnowienie pomników w.g uznania przez zarząd Komitetu.
O ludziach dobrego serca
Do tej pory dzięki pomocy poznaniaków udało się uratować już sporo pomników na Rossie: kaplicę Mączyńskich, kaplicę Malinowskich, kaplicę Gimbuttów, kaplicę Braci Bonifratrów, kaplicę Strumiłło, grobowiec Antoniego Marcinkowskiego, pomnik rodziny Hermanowiczów, kaplicę rodziny Burzyńskich, grobowiec rodziny Rudnickich i Strzemińskich, kaplicę rodziny Bartoszewiczów, kaplicę Felicjana Nowodniczańskiego, uporządkowano kwaterę Kondratowiczów, naprawiono dach kaplicy rodziny Jasieńskich.
Zbiórkę zapoczątkowaną w 2000 r. przez ks. Edmunda Jaworskiego koordynuje teraz Społeczny Komitet „Poznaniacy Rossie“. Zaangażowany w zbiórkę dla Rossy jest prezes Towarzystwa Przyjaciół Wilna i Ziemi Wileńskiej w Poznaniu Ryszard Liminowicz.
Warto wymienić i innych mecenatów. W 2010 roku w Domu Kultury Polskiej w Wilnie odbył się koncert charytatywny Ryszarda Rynkowskiego. Dochód z tego koncertu − 4 tysiące litów (1,2 tys. euro) artysta przeznaczył na odnowienie pomnika światowej sławy gitarzysty z XIX w. Marka Sokołowskiego.
Za pieniądze zebrane przez członków Polskiego Towarzystwa Lekarskiego z Warszawy, Częstochowy, Krakowa, Ostrołęki, Śremu i Katowic odnowiono pomnik Aniceta Renigera. Odnowienie pomnika kosztowało ok. 4 tys. euro. Pieniądze udało się zebrać dzięki współpracy ze stowarzyszeniami lekarskimi w Polsce. Polskie Stowarzyszenie Medyczne na Litwie od lat otacza opieką zaniedbane groby polskich lekarzy.
W 2018 roku samorząd Wilna na odnowienie pomników przeznaczył 2 miliony euro.
Dużo grobów odnowiono dzięki wsparciu Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej oraz różnym fundacjom polonijnym.
Wielkim wsparciem i pomocą są turyści, którzy odwiedzają Rossę i widzą potrzebę zachowania tej nekropolii. Parafrazując: „cegiełka do cegiełki, złotówka do złotówki" na nasz wspólny cel.
- Details
- Przewodnik po Wilnie i Litwie Renata Kuszlewicz
Cmentarz na Rossie jest jedną z czterech wileńskich nekropolii, którą obowiązkowo należy zwiedzić podczas wycieczki po Wilnie. W skład zespołu cmentarnego wchodzi Stara Rossa, Nowa Rossa, Cmentarz Wojskowy - Mauzoleum Matka i Serce Syna.
Rossę założono na początku XIX w. Czymy, że dla parafii misjonarzy przydzielono z gruntów miejskich działkę o powierzchni 16 kwadratowych sznurów i 16 łokci (3.51 ha) na przedmieściu Rossa na założenie cmentarza.
W dokumencie tym jest powiedziane, że cmentarz zostaje założony przy drodze z Popławów do Hrybiszek i obejmuje dolinkę i trzy zadrzewione wzgórza
Pierwszy pochowany na cmentarzu był burmistrz wileński Jan Miller. W centrum cmentarza zbudowano neogotycką murowaną kaplicę, oraz dwa murowane 3-5 piętrowe kolumbaria (katakumby). Na każdym z pięter znajdowały się 20-22 nisze grzebalne. W kolumbariach chowano najbardziej zamożnych i zasłużonych dla miasta obywateli. Niestety kolumbaria nie zachowały się. W 1937 roku kolumbarium południowe uległo zniszczeniu. Szczątki pochowanych tam osób przeniesiono w sierpniu 1937 roku do dwóch dołów: Z nisz, w których tablice epitafijne zachowały się, szczątki złożono do dołu przy południowej ścianie kaplicy, zaś z nisz, w których tablic już nie było – szczątki złożono do dołu, wykopanego w części wschodniej cmentarza, za grobem Izy Salmonowiczówny. Północne kolumbarium zostało zniszczone dopiero w latach pięćdziesiątych naszego stulecia.
W ówczesnych źródłach cmentarz ten figuruje jako Misjonarski lub na Rossie. Po zamknięciu kościoła Misjonarzy przez rząd rosyjski w 1844 roku cmentarz ten nazywano wyłącznie „cmentarzem na Rossie”. W tymże roku cmentarz przeszedł pod opiekę parafii św. Jana. W końcu pierwszego dziesięciolecia XIX wieku obszar cmentarza okazał się za mały, wobec czego postanowiono go poszerzyć. W 1814 roku proboszcz parafii nabył część działki należącej do mieszczki Rozalii Sutockiej, położonej na północ od cmentarza. Obejmowała ona dolinkę i wzgórze, które poźniej nazwano „Górką Literacką”.
W 1863 roku podczas powstania na Litwie, na cmentarzu na Rossie powstańcy ukrywali broń
Zachowały się informacje, że 17 października 1863 roku na rozkaz policmajstra 60-osobowy oddział żołnierzy rosyjskich przeszukiwał cmentarz. Znaleziono wtedy strzelbę, szablę, dwa kurki do strzelby, pokrowce od lanc oraz proch myśliwski.
Obecnie cała Rossa zajmuje prawie 12 ha
Cmentarz na Rossie został zamknięty dla pochówków w 1965 roku (za wyjątkiem grobów rodzinnych). Dokonano inwentaryzacji nagrobków, pomników, grobowców. Ogólem na Rossie jest ich około 26 tysięcy. Nekropolia jest wpisana na rejester zabytków narodowych Republiki Litewskiej. Grupy z Polski zwiedzające z przewodnikiem Wilno, zazwyczaj odwiedzają Starą Rossę oraz Mauzoleum Serca Marszałka i Matki.
- Details
- Renata
Nie ma lepiej jak cepeliny
Ciasto:
1 kg surowych ziemniaków
4 ugotowane ziemniaki
Jajka, 2 sztuki
Sól
1. Ziemniaki zetrzeć na tarce, a otrzymaną masę wycisnąć w płótnie. Sok z ziemniaków nie wylewać aż osiądzie mąka ziemniaczana. Wówczas zlać sok, a mąkę ziemniaczaną dodać do masy.
2. Wymieszać masę ziemniaczaną, starte ziemniaki gotowane, mąkę ziemniaczaną, jajka i sól.
3. Brać około 100 g ciasta i formować podłużne pyzy do środka wkładając nadzienie. Następnie gotować ok. 30 min. w solonej wodzie ostrożnie mieszając.
Nadzienie z mięsa wieprzowego lub wołowego:
400 g mięsa
1 cebula
Pieprz
Majeranek, sól
Do zmielonego mięsa dodać pokrojoną na drobno i podsmażoną cebulę, pieprz, majeranek i sól. Cepeliny nadziewane mięsem są podawane ze skwareczkami lub topionym masłem i śmietaną.
Kiedy zostają w domu ugotowane ziemniaki i już nikt nie chce je jeść, można zrobić placki żmudzkie.
Potrzeba:
1 kg ugotowanych ziemniaków
Sól
jajko, 1 sztuka
2 łyżki mąki pszennej
Nadzienie z mięsa takie same jak na cepeliny, tylko wszystkie składniki należy podsmażyć.
1. Ziemniaki utrzeć na kaszę ziemniaczaną, dosolić, wymieszać z jajkiem i mąką.
2. Brać około 100 g ciasta, kształtować podłużne placki do środka wkładając nadzienie.
3. Placki podsmażyć na oleju. Podać ze śmietaną.
Jadłeś(-aś) kibiny u Karaimów? Powtórz w domu
Ciasto:
200 g masła
500 g mąki
2 jajka
200 ml śmietany
Sól
Nadzienie:
0,5 kg wiepszowiny
2 cebule
Pieprz
Sól
1. Starkować masło, dodać przesianą mąkę i dobrze wymieszać. Dodać śmietanę, jajka, sól. Zagniecione ciasto na 2 godz. włożyć do lodówki.
2. Wiepszowinę posiekać na małe kawałeczki, dodać drobno pokrojoną cebulę, pieprz i sól.
3. Ciasto rozwałkować, wykroić kółeczka. Do środka włożyć nadzienie i zacisnąć. Kibiny posmarować jajkiem i piec przez 40 min w piekarniku nagrzanym do 180°C.
Litewski chleb żytni, czy jak my nazywamy - chleb czarny
Ciasto:
3 kg. grubo mielonej mąki żytniej
1 l wody
Kwas
Sól
Do zakwasu:
0,5 kg żytniej mąki
50 g drożdży
1 l ciepłej wody
Do zakwaszenia czarnego chleba żytniego używamy tylko zakwasu – ciasta z poprzedniego wypieku. Ciasto przechowujemy aż do następnego pieczenia w suchym chłodnym miejscu w naczyniu na chleb (w temperaturze nie niższej jak 0ºC). Przed pieczeniem nowego chleba zakwas należy rozpuścić w ciepłej wodzie i wlać do ugniatanego ciasta.
Jeśli nie ma zakwasu, można go przygotować przed pieczeniem chleba. Do zakwasu wymieszać wszystkie składniki podane w przepisie i przechować w ciepłym miejscu. Zakwas można używać po upływie jednej doby.
1. Wodę należy nagrzać do 40-45ºC, wsypać 2/3 mąki, zakwas, sól i wszystko dobrze wymieszać. Powieszchnię ciasta posypać mąką i przykryć ręcznikiem. Ciasto zostawić w ciepłym miejscu na 2-3 godz.
2. Formować podłużne bochenki, powierzchnię wyrównać wilgotną ręką, posypać kminkiem. Bochenki położyć na blachę wyłożną tatarakiem lub liśćmi klonowymi, piec w gorącym piekarniku ok. 1,5 h.
3. Powierzchnię bochenków wyjętych z piekarnika pokropić zimną wodą. Chleb przykryć płótnem. Ciepłe bochenki nie można wynosić do zimnego pomieszczenia i kłaść jeden na drugi.
Zupa na zimno, czyli chłodnik litewski
Potrzebujemy:
2 ugotowane czerwone buraki
2 świeże ogórki
2 jajka ugotowane na twardo
100 g kwaśnej śmietany
1 l zsiadłego mleka
1 szklanka przegotowanej wody
100 g szczypiorku
0,5 łyżki soli
1. Żółtka rozetrzeć z drobno pokrojonym szczypiorkiem i solą. Dodać ogórki i białka pokrojone na drobną kostkę.
2. Do otrzymanej masy dodać śmietanę, zsiadłe mleko, wodę.
3. Na końcu dadać na tarce buraczkowej starte buraki i wszystko wymieszać.
4. Otrzymany chłodnik rozlać do talerzy, upiększyć koperkiem. Do chłodnika należy podać gorące ziemniaki.
Jeszcze jakiś?
Chłodnik auksztocki
Potrzebujemy:
400 g liści szczawiowych
200 g słodkiej śmietany
2 świeże ogórki
2 jajka ugotowane na twardo
10-15 gałązek koperku
1 l zsiadłego mleka
100 g szczypiorku
1 l wody
Sól
1. Do gotującej się wody włożyć drobno posiekany szczaw i gotować około 10 min. Odstawić i ochłodzić.
2. Do osobnego naczynia wlać trochę wywaru szczawiowego, dodać śmietanę, dobrze wymieszać i wlać do ugotowanej zupy.
3. Dodać ogórki pokrojone na drobno, szczypiorek, gałązki koperku, jajka, sól. Spożywać z gorącymi ziemniakami.
Lubicie desery?
Na leniniwca potrzebujemy:
4 opakowania ciasteczek bez dodatków
1 puszka słodkiego mleka skondensowanego
250 g masła
4-5 łyżek kakao
Orzechy, rodzynki, inne dodatki
1. Na ogniu roztopić masło, dodać mleko skondensowane, kakao, orzechy, rodzynki, inne dodatki. Otrzymaną masę wymieszać z połamanymi na małe kawałeczki ciasteczkami.
2. Masę włożyć do woreczka lub foremki i postawić do lodówki na 4-5 h.
Pierożki, które się robi tylko na święta Bożego Narodzenia
Ciasto:
1 kg mąki
2 szklanki mleka
25 g drożdży
50 g cukru
100 g masła
Jajko
Sól
Nadzienie grzybowe:
0,5 l ugotowanych świeżych lub suszonych grzybów
50 g oleju lub masła
2 cebule
2 łyżki tartej bułki
1. Do podgrzanego mleka dodać drożdże z cukrem, pół szklanki mąki i wymieszać. Ciasto grubo posypać mąką i zostawić na 2 godz. aby wyrosło.
2. Dodać pozostałą mąkę i roztopione masło. Ciasto zagniatać tak długo aż pojawią się pęcherzyki powietrza. Zostawić jeszcze na 1 godz. aby urosło.
3. Wszystkie składniki nadzienia drobno posiekać i podsmażyć na oleju.
4. Wyrośnięte ciasto rozwałkować (grubość ciasta 0,5 cm), rozłożyć nadzienie i wyciskać półksiężyce (zdjęcie niżej). Pierożki piec na głębokim oleju.
Lubisz sery pieczone?
Potrzebujemy:
1 suszony ser twarogowy
100 g masła
0,5 gorzkiego i pachnącego pieprzu
1 łyżka kminku
Czosnek
1 łyżeczka ekstagonu
1. Ser wysmarować roztopionym masłem, posypać mielonym pieprzem, posiekanym estragonem, czosnkiem i kminkiem.
2. Przygotowany ser włożyć do piekarnika i piec na średnim ogniu aż zrobi się miękki i lekko brązowy. Po wyjęciu pokroić na cienkie plasterki.
A może ser jabłkowy?
Poptrzebujemy:
5 kg jabłek
0,5 kg cukru
0,5 łyżeczki mielonego cynamonu
1. Oczyszczone i na drobno pokrojone jabłka zostawić na 2 doby, aby powstał sok.
2. Zagotować ¾ otrzymanej masy. Kiedy masa będzie gęstniała dodać pozostałe jabłka i cynamon.
3. Po ugotowaniu masę jabłkową włożyć do woreczków płóciennych, przycisnąć czymś ciężkim i zostawić na dobę. Po dobie ser powiesić w suchym i przewiewnym pomieszczeniu. Wysuszony ser przechowywać w lodówce.
I na koniec jeszcze kołduny
Ciasto:
3 szklanki mąki pszennej
1 jajko
Sól
Nadzienie:
300 g. mielonej wiepszowiny
1 cebula
1 łyżeczka tartego majeranku
0,5 łyżeczka mielonego pieprzu
sól
Sos:
200 g słoniny
2 cebule
2 łyżki śmietany
1. Mąkę wymieszać z ubitym jajkiem i 1 szklanką wody.
2. Do zmielonego mięsa dodać zmieloną cebulę, sól, pieprz, majeranek.
3. Przygotowane ciasto rozwałkować (grubość ciasta 2 mm), wycisnąć krążki o średnicy 5 cm. Na środku krążka położyć jedną łyżeczkę nadzienia, zacisnąć brzegi.
4. Kołduny wrzucić do wrzącej się wody i gotuwać 10-15 min.
Sos:
1. Słoninę i cebulę pokroić na drobną kostkę i obsmażyć na oleju. Dodać śmietanę.
SMACZNEGO! 😊
- Details
- Przewodnik po Wilnie i Litwie Renata Kuszlewicz
Adam Mickiewicz do Wilna z Nowogródka przyjechał bryczką 24 września 1815 roku, by pobjąć studia humanistyczne na Cesarskim Uniwersytecie Wileńskim. Była to czołowa uczelnia na której wykłady prowadzili znani w całej Europie profesorzy. A. Mickiewicz jeszcze w czasie studiów wraz z Tomaszem Zanem i grupą przyjaciół założył Towarzystwo Filomatyczne, które z czasem przekształciło się w spiskową organizację narodowo-patriotyczną. Towarzystwo Filomatyczne założone w 1822 roku służyło organicznej pracy edukacyjno-patriotycznej polskiej młodzieży wileńskiej tamtego okresu. Organizacja liczyła ponad 200 członków.
W 1819 roku poeta rozpoczął pracę jako nauczyciel w Kownie. Podczas pobytu w Kownie napisał rozprawę za którą otrzymał tytuł magistra filozofii. Wówczas też został zainicjowany w stopniu czeladnika do masonerii. W 1823 roku został aresztowany i uwięziony w klasztorze bazylianów w Wilnie (więzienie opuścił za poręczeniem profesora Joachima Lelewela, potem jednego z przywódców Powstania Listopadowego). Następnie skazany za udział w tajnych młodzieżowych organizacjach na zesłanie w głąb Rosji na posadę nauczyciela z prawem wyboru miejsca pobytu.
5 listopada 1824 roku, po wyroku w sprawie filomatów i filaretów, w rosyjskiej kibitce Mickiewicz opuścił Wilno na zawsze. Na Litwie spędził tylko dziewięć lat, ale właśnie to miejsce stało się jego ojczyzną.
Mickiewicz nie był zamożny i nie przywiązywał wagi do pieniądza. Nie miał swego mieszkania. Mieszkał kątem to u przyjaciół, to u profesorów uniwersytetu. Zmieniał adresy często. Tułał się po Wilnie.
Upamiętnienie Adama Mickiewicza
Zachowało się 7 domów, w których Adam Mickiewicz mieszkał. Na terenie Uniwersytetu Wileńskiego znajdziemy także dziedziniec im. Adama Mickiewicza, w kościele akademickim świętych Janów jest popiersie poety (w tym miejscu prawdopodobnie Mickiewicz się modlił). W dawnym klasztorze bazylianów znajduje się tzw. Cela Konrada, w której był więziony poeta i gdzie toczy się akcja trzeciej części „Dziadów”, jest muzeum Mickiewicza i jego pomnik. W Wilnie mamy ulicę Adama Mickiewicza, gimnazjum Adama Mickiewicza z polskim językiem nauczania, restaurację „Pan Tadeusz“, która znajduje się w Domu Kultury Polskiej. W Kownie nie można ominąć domu przy rynku, w ktorym mieszkał pracując tam jako nauczyciel.
Muzeum poety
Dokładna data założenia muzeum nie jest znana. Najwcześniejszy fakt jego istnienia pochodzi z 1899 roku. Jest to ilustracja z napisem „pokój w Wilnie“ z „Grażyny“ w albumie Władysława Bełzy wydanym we Lwowie. W tym mieszkaniu Mickiewicz pracował również nad I tomem „Ballad i romansów“ oraz II i IV częścią „Dziadów“. Właściciel mieszkania lekarz Jan Życki, u którego student Uniwersytetu Wileńskiego Mickiewicz wynajmował pokój na parterze umieścił tablicę pamiątkową z napisem w języku polskim informującą o tym, że tu została napisana „Grażyna“.
W 1911 roku kamienicę w zaułku wykupił znany wydawca i historyk, kolekcjoner z zamiłowania Jan Konrad Obst. W byłym mieszkaniu poety Obst udostępnił prywatną ekspozycję poświęconą życiu i działalności wieszcza. W 1938 r. Jan Konrad Obst podarował mieszkanie i zbiory muzealne Uniwersytetowi Wileńskiemu. Podczas drugiej wojny światowej zostały one częściowo rozgrabione.
Obecnie muzeum Adama Mickiewicza to cztery sale ekspozycyjne, pokój administracyjny i pięknie uporządkowana piwnica, w której odbywają się spotkania literackie.
- Details
- Przewodnik po Wilnie i Litwie Renata Kuszlewicz
"Panno święta, co Jasnej bronisz Częstochowy
I w Ostrej świecisz Bramie! Ty, co gród zamkowy
Nowogródzki ochraniasz z jego wiernym ludem!" - Adam Mickiewicz
O pochodzeniu obrazu Matki Boskiej w Ostrej Bramie krążyły różne opinie. Przez niektórych uznawany był nawet za bardzo starą, bizantyjską ikonę prawosławną, którą w 1363 r. na Litwę miał sprowadzić wielki książe Olgierd. Ta legenda stała się w XIX w. pretekstem dla Rosjan do prób odebrania obrazu katolikom.
Wymiary obrazu 200x162 cm
Badania wykazały, że obraz powstał ok. 1620-1630 r., a jego pierwowzorem była praca holenderskiego artysty Martina de Vosa. Oraz jest namalowany na ośmiu deskach dębowych. Farbę nałożono na cienką warstwę gruntu kredowego, co jest typowe dla północnoeuropejskiej tradycji malarskiej.
Charakter wykonania obrazu wskazuje, że powstał on w Wilnie
Obraz przedstawia Matkę Bożą z głową pochyloną nieco w prawo i rękoma złożonymi do modlitwy. Jest to jeden z najciekawszych i rzadkich odwzorowań Maryi, bo w odróżnieniu do większości obrazów, jest przedstawiona bez Jezusa na swoich rękach. Obecnie postać Maryi zakrywa błyszcząca złotem sukienka. Widoczna jest tylko wyrazista twarz i skrzyżowane na piersiach dłonie. Pod metalową sukienką Ostrobramska Pani ubrana jest w czerwoną tunikę z podwiniętymi rękawami. Szyja okryta jest szalem, a głowa białą chustą. Całą postać Maryi okrywa zielonkawo-błękitny płaszcz luźno narzucony na głowę i ramiona. Tło obrazu ma odcień brązu.
Wizerunek Matki Miłosiernej zasłonięty został srebrną, złoconą sukienką około 1671 r. Srebrzysty półksiężyc z napisem „Dzięki Tobie składam Matko Boska za wysłuchanie próśb moich i proszę Cię Matko Miłosierdzia zachowaj mnie w łasce‟ , znajdujący się w dolnej części obrazu jest wotum z 1849 r.
Koronacja obrazu
Obraz Panny Świętej z Ostrej Bramy uroczyście był koronowany w dniu 2 lipca 1927 roku przez metropolitę warszawskiego kardynała Aleksandra Kakowskiego w obecności Józefa Piłsudskiego i Ignacego Mościckiego (do koronacji użyto nowych koron).
Z późniejszych przekazów wiemy, że przez jakiś czas wisiały na bramie dwa obrazy: od strony wewnętrznej Matki Boskiej, od strony zewnętrznej Pana Jezusa. Obrazy wisiały we wnękach. Tak było do 1626 r., kiedy do Wilna przybyli karmelici bosi. Uzyskali oni przy Ostrej Bramie działkę na budowę klasztoru i kościoła. Świątynia jest pod wezwaniem wielkiej hiszpańskiej mistrzyni duchowej i odnowicielki zakonu karmelitów − św. Teresy z Avily.
Wizerunek Matki Boskiej od samego początku zwrócił uwagę karmelitów (oni przy nim organizowali nabożeństwa, w ten sposób pobudzając pobożność mieszczan). Dopiero w 1668 r. władze miejskie oficjalnie powierzyły karmelitom opiekę nad wizerunkiem Matki Boskiej, a staraniem karmelity o. Karola wzniesiono drewnianą kaplicę.
Podczas budowy obraz był przechowywany w kościele św. Teresy, później został uroczyście przeniesiony i umieszczony w kaplicy. Po tym, jak w 1711 r. spłonęła drewniana kaplica, zbudowano murowaną, która pozostała do naszych czasów. Kaplicę zbudowano tak, by modlący się przed obrazem wierni mogli znajdować się na ulicy. Do kaplicy można było wejść tylko ze strony ogrodów klasztoru, świeccy nie mieli do niej wstępu. W czasie remontu w latach 1828-1829 powiększono okna boczne aż do poziomu podłogi.
Był zakazany handel uliczny w czasie nabożeństw w Ostrej Bramie. Wymagano poza tym od pieszych, bez względu na ich wyznanie, by od bramy aż do kaplicy Pociejów chodzili bez nakrycia głowy.
Za pomoc powstańcom karmelitów wygnano. Budynek klasztoru oddano prawosławnym, a kaplicę przekazano duchowieństwu diecezjalnemu. Od tego czasu wstęp do niej został otwarty. Jeszcze przed otwarciem kaplicy, w latach 1789-1799 dobudowano według projektu Pietro de Rossi galerię z wewnętrznymi schodami dla wiernych. To klasycystyczna, piętrowa budowla z zamkniętą górną galerią i otwartą dolną. Początkowo także górna arkada galerii była otwarta. Podczas remontu stare drewniane balustrady zamieniono na murowane parapety, a otwory przeszklono. Wewnątrz galerii wzniesiono schody, a sama galeria połączona jest z kaplicą.
Boża opatrzność sprawiła, że obok obrazu Matki Bożej Miłosierdzia po upływie zaledwie kilku lat, w 1935 r. pierwszy raz publicznie był czczony obraz z wizerunkiem Jezusa Miłosiernego.
Po zakończeniu wojny, kiedy Wilno należało do ZSSR i kościoły na Litwie w większości zostały pozamykane, kaplica w Ostrej Bramie pozostała otwarta.
W roku 1993 w Ostrej Bramie modlił się papież Jan Paweł II, a w 2018 papież Franciszek.
- Details
- Przewodnik po Wilnie i Litwie Renata Kuszlewicz
Na początku XVI wieku wilnianie zwrócili się do wielkiego księcia litewskiego Aleksandra z prośbą, by pozwolił wybudować mur obronny. W tamtym okresie na ziemie litewskie często najeżdżali Tatarzy, stosunki z Rusią również pogarszały się. Przywilejem z 1503 r. Aleksander rozkazał otoczyć miasto murowanymi umocnieniami.
W średniowieczu istniał zwyczaj, że we wnękach wież obronnych, nad bramą, umieszczano święte obrazy.
Wilno miało dziewięć bram miejskich, w tym Bramę Miednicką (od drogi prowadzącej do Miednik). Brama ta nazywała się też Ostrą, od nazwy części południowego przedmieścia, które nazywano Ostrym Końcem.
Nazwa Porta Acialis (łac.), czyli Ostra Brama po raz pierwszy pojawiła się w 1594 r. Litwini z okolic Wilna nazywali ją Bramą Ostrza. Niektórzy domyślają się, że jest to raczej związane z nazwą miasta Oszmiany (lit. Ašmena), którą tłumaczono wtedy na inne języki dosłownie (łac. acies, lit. ašmenys - ostrza). Od kiedy i dlaczego zaczęto bramę po litewsku nazywać „Bramą Jutrzenki“ (lit. Aušros) - też nie wiadomo. Taka jej nazwa mogła powstać jako porównanie Maryi do Gwiazdy Zarannej, czyli Jutrzenki.
Kult Matki Bożej Ostrobramskiej na świecie
W drugiej połowie XVII wieku obraz Matki Ostrobramskiej zasłynął cudami. Wierni pielgrzymowali do Ostrej Bramy z prośbami o uzdrowienie i inne łaski, a w podzięce ofiarowywali wota dziękczynne w kształcie serduszek, cudownie uzdrowionych części ciała, tabliczek dziękczynnych. Tradycja przynoszenia wot do Ostrej Bramy w ciągu dalszym istnieje. Ostra Brama dla większości jest miejscem świętym – sanktuarium Maryjnym. Obraz Matki Miłosierdzia jest najbardziej wymownym symbolem chrześcijaństwa na Litwie i najcenniejszym zabytkiem malarstwa. Obraz jest czczony i uważany za cudowny zarówno przez katolików, jak też przez wiernych prawosławnych i unitów.
Wota
Dokładny spis z lat 1884-1927 wskazuje na to, że w ciągu czterdziestu czterech lat złożono 2539 wot. Najwięcej ich ofiarowano w czasach niepokojów i wojen (1903-1906 i 1911-1914). W skarbcu kaplicy przechowywane są dzisiaj także dary symboliczne, najczęściej zostawione przez grupy pątników z zagranicy.
Korona − wotum papieża Franciszka. Korona została wykonana z ofiarowanych przez wiernych wotów: ślubnych obrączek, kolczyków, bransolet, medalionów oraz innych wyrobów, które były ofiarowane w podzięce za otrzymane łaski i wysłuchane modlitwy. Te wota były zbierane przez ponad 20 lat. Symboliczne, że na wykonanie korony wykorzystano aż 184 obrączki, co świadczy o wyjątkowej opiece, jaką Matka Boska Miłosierdzia otacza rodziny.
Papież Jan Paweł II w 1993 roku zostawił różaniec i piuskę.
Obraz na świecie
Kopie obrazu znajdują się w kościołach wielu krajów. Na przykład, w Paryżu w kościele św. Seweryna, w Watykanie w bazylice św. Piotra, w Polsce w Karpaczu Górnym. Kopia kaplicy znajduje się w w Skarżysku-Kamiennej. W Polsce również jest wiele parafii pod wezwaniem Matki Bożej Ostrobramskiej: Parafia Matki Boskiej Ostrobramskiej w Bydgoszczy, w Piszu, w Warszawie, Chrzanowie.
- Details
- Przewodnik po Wilnie i Litwie Renata Kuszlewicz
- Details
- Renata
Wszystkie materiały zamieszczone na tej stronie są własnością autora. Kopiowanie materiałów bez poinformowania autora jest zabronione.
Zapewniam konfidencjalność korespondencji oraz prywatność danych moich klientów.
- Details
- Renata